Kiedy wyrywa się zęba i jak się do tego przygotować?

Usunięcie zęba, czyli ekstrakcja zęba, to zabieg, który stosuje się jako ostateczność, gdy niemożliwe jest zachowanie naturalnego uzębienia. Decyzja o wyrwaniu zęba poprzedzona jest dokładną diagnostyką oraz analizą stanu zdrowia pacjenta. Poniżej znajdziesz kluczowe informacje na temat wskazań do ekstrakcji oraz zasad przygotowania do zabiegu.

Kiedy wyrywa się zęba?

Ekstrakcja zęba jest konieczna przede wszystkim wtedy, gdy doszło do nieodwracalnego uszkodzenia tkanek zęba, a leczenie zachowawcze lub endodontyczne nie przynosi rezultatów. Główne przyczyny usuwania zębów to:

• zaawansowana próchnica prowadząca do destrukcji zęba,
• złamania zęba (szczególnie poniżej linii dziąseł),
• zaawansowane choroby przyzębia (paradontoza),
• stany zapalne i ropnie niepoddające się leczeniu,
• problemy z zębami zatrzymanymi, zwłaszcza „ósemkami”,
• powikłania po leczeniu ortodontycznym lub protetycznym,
• wady zgryzu wymagające usunięcia zęba dla uzyskania efektu terapeutycznego.

Współczesna stomatologia zawsze dąży do zachowania zęba i stosuje ekstrakcję wyłącznie w sytuacjach, gdy inne metody leczenia nie rokują sukcesu lub stan chorobowy zagraża zdrowiu całego organizmu[1][3][4].

Zabieg stosuje się także u pacjentów z zatrzymanymi zębami, które nie wyrżnęły się prawidłowo lub w ogóle nie są widoczne w jamie ustnej. Najczęściej dotyczy to zębów mądrości – „ósemek”, które wymagają nawet chirurgicznej ekstrakcji, szczególnie jeśli są całkowicie ukryte w kości lub powodują powikłania miejscowe[1][4].

Jak wygląda przygotowanie do ekstrakcji zęba?

Przed planowanym wyrwaniem zęba niezbędna jest dokładna diagnostyka stomatologiczna. Stomatolog kieruje najczęściej na zdjęcie RTG lub pantomogram, co pozwala ocenić kształt i liczbę korzeni oraz warunki anatomiczne zębodołu. Wywiad medyczny służy wykluczeniu przeciwwskazań, szczególnie u osób z chorobami przewlekłymi, zaburzeniami krzepnięcia czy przyjmujących leki wpływające na gojenie ran[2].

Na podstawie diagnostyki lekarz ocenia, czy możliwa jest standardowa ekstrakcja czy konieczna będzie ekstrakcja chirurgiczna, wymagająca nacięcia dziąsła, usunięcia fragmentu kości i ewentualnego usunięcia zęba w częściach[2][4].

W dniu zabiegu pacjent powinien być wypoczęty i odpowiednio nawodniony. Należy zjeść lekki posiłek i unikać alkoholu oraz palenia tytoniu. Przed ekstrakcją lekarz może zalecić odstawienie lub modyfikację niektórych leków po konsultacji z lekarzem prowadzącym pacjenta[2]. W niektórych przypadkach zaleca się również profilaktyczne stosowanie antybiotyków.

Przebieg zabiegu ekstrakcji

Procedura najczęściej wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, które pozwala na całkowite zniesienie bólu w okolicy zabiegowej. U osób z lękiem, złożonymi warunkami anatomicznymi lub szczególnymi okolicznościami stosuje się znieczulenie ogólne[1][2].

Ekstrakcja polega na uszkodzeniu i zerwaniu więzadeł ozębnej za pomocą specjalnych narzędzi, a następnie ostrożnym usunięciu zęba z kości. W trudniejszych przypadkach wykonywana jest chirurgiczna ekstrakcja, obejmująca także rozcięcie dziąsła i częściową resekcję kości przykrywającej ząb oraz ewentualne rozdzielenie zęba na mniejsze fragmenty w celu jego usunięcia[2][4].

Czas trwania zabiegu waha się od 5 do 15 minut w przypadku prostych ekstrakcji do kilkudziesięciu minut przy zabiegach chirurgicznych. Chirurg może założyć szwy, które usuwane są zwykle po kilku dniach[1][2].

Powikłania i opieka po ekstrakcji

Po wyrwaniu zęba należy stosować się do zaleceń lekarza, unikać wysiłku fizycznego, nie płukać energicznie jamy ustnej i nie dotykać miejsca po zabiegu. Konieczne może być przyjmowanie leków przeciwbólowych lub antybiotyków.

Najczęstsze powikłania to suchy zębodół, zakażenia oraz przedłużone krwawienie. Ryzyko powikłań rośnie u pacjentów z osłabionym układem odpornościowym oraz przy zabiegach chirurgicznych. Ogólnie wskaźniki powikłań po prostych ekstrakcjach są bardzo niskie (<5%), ale odsetek ten rośnie w przypadku zębów zatrzymanych i chorób przyzębia[1][4].

Niebagatelne znaczenie ma monitorowanie procesu gojenia, regularne wizyty kontrolne oraz utrzymanie higieny jamy ustnej, co znacząco zmniejsza ryzyko powikłań[1][4].

Ekstrakcja zębów zatrzymanych

Zęby zatrzymane to te, które nie wyrżnęły się prawidłowo i pozostały w całości lub częściowo ukryte w kości. Najczęściej dotyczy to zębów mądrości – „ósemek”. Zjawisko to dotyka około 20-30% dorosłych[4].

Ekstrakcję takich zębów wykonuje się chirurgicznie, często w znieczuleniu ogólnym. Leczenie wymaga szczególnej ostrożności ze względu na ryzyko powikłań i bliskie położenie struktur anatomicznych. Zabieg jest zwykle dłuższy i bardziej inwazyjny niż standardowa ekstrakcja[1][4].

Podsumowanie

Ekstrakcja zęba jest procedurą stosowaną tylko wtedy, gdy nie istnieją metody pozwalające zachować ząb. Przygotowanie i właściwa diagnostyka, prawidłowo przeprowadzony zabieg oraz odpowiednia opieka pozabiegowa minimalizują ryzyko powikłań. Dotyczy to zarówno prostych, jak i chirurgicznych ekstrakcji, zwłaszcza w przypadku zębów zatrzymanych[1][2][3][4].

Źródła:

• [1] https://xray.pl/kiedy-zab-jest-do-wyrwania/
• [2] https://dentalprotetica.pl/ekstrakcja-zeba-kiedy-jest-konieczna/
• [3] https://plombex.pl/kiedy-zab-kwalifikuje-sie-do-usuniecia/
• [4] https://www.medonet.pl/zdrowie/pytania-do-lekarzy,kiedy-trzeba-wyrwac-zeba-chirurgicznie–dentystka-tlumaczy,artykul,82569743.html