Jak wygląda przetoka na dziąśle i kiedy powinna niepokoić?

Przetoka na dziąśle objawia się zwykle jako widoczny otwór, grudka lub wybrzuszenie na powierzchni dziąsła. Towarzyszy jej ropna wydzielina, a czasem ból, zaczerwienienie i nieprzyjemny zapach w jamie ustnej. Tego typu zmiana powinna niepokoić, zwłaszcza jeśli pojawiły się dolegliwości bólowe, obrzęk lub wydobywa się z niej ropa. W wielu przypadkach świadczy o przewlekłym stanie zapalnym w okolicy zęba, który wymaga leczenia stomatologicznego, by zapobiec groźnym powikłaniom.

Co to jest przetoka na dziąśle?

Przetoka na dziąśle to niewielki kanał lub ujście, które powstaje na skutek przewlekłej infekcji w tkankach otaczających ząb. Pełni rolę naturalnego drenażu dla zbierającej się ropy, powstałej w wyniku infekcji. Najczęściej przetoka pojawia się na skutek powikłań nieleczonej próchnicy – proces chorobowy zaczyna się w zębie, prowadzi do zapalenia i martwicy miazgi, a następnie do zakażenia tkanek okołowierzchołkowych.

W konsekwencji w kości lub przy wierzchołku korzenia gromadzi się ropa, która wnika przez tkanki dziąsła i znajduje ujście na jego powierzchni. Charakterystycznym objawem przetoki jest obecność widocznego wybrzuszenia, grudki lub otworu na dziąśle, z którego może wydobywać się ropna lub krwisto-ropna wydzielina.

Jak wygląda przetoka na dziąśle?

Wygląd przetoki na dziąśle jest dość charakterystyczny – zmiana zwykle ma postać niewielkiej, zaczerwienionej grudki, uwypuklenia, guza lub otworu na powierzchni dziąsła. W momencie aktywnego zakażenia z przetoki wydobywa się ropa o żółtawym lub szarawym zabarwieniu, czasem zmieszana z krwią. Przy naciśnięciu okolica ta może być bolesna, tkliwa, a skóra wokół niej – obrzęknięta i zaczerwieniona.

W przypadku przetoki biernej (nieaktywnej), ból może nie występować, a jedynym objawem jest obecność zmiany i ewentualnie wyciekanie ropy po delikatnym ucisku. W jamie ustnej czuć wtedy nieprzyjemny smak i zapach pochodzące z wydzieliny ropnej. Zdarza się, że przetoka na dziąśle zostaje wykryta przypadkowo podczas badania stomatologicznego lub na zdjęciu RTG, jeśli nie daje wyraźnych objawów bólowych.

Kiedy przetoka powinna niepokoić?

Wystąpienie przetoki na dziąśle to wyraźny sygnał istnienia przewlekłego zakażenia tkanek zęba lub dziąsła. Nawet jeśli nie odczuwasz bólu, obecność przetoki nie powinna być bagatelizowana. Każda przetoka wymaga konsultacji stomatologicznej – pozwala to na ustalenie źródła infekcji i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Szczególnie niepokojące są następujące objawy:

• silny, pulsujący ból zęba lub dziąsła,
• widoczny obrzęk i zaczerwienienie w okolicy zmiany,
• ropna wydzielina z jamy ustnej, nieprzyjemny zapach i gorzki smak,
• gorączka lub pogorszenie ogólnego samopoczucia,
• powiększanie się rozmiarów przetoki lub nasilenie objawów.

Nieleczona przetoka stwarza ryzyko rozprzestrzenienia się zakażenia na sąsiednie tkanki, powstania rozległych ropni, jak również poważnych powikłań ogólnoustrojowych. Stan taki zagraża zdrowiu i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Mechanizm powstawania przetoki na dziąśle

Proces tworzenia przetoki na dziąśle rozpoczyna się najczęściej od zaniedbanej próchnicy. Dochodzi do stopniowego uszkodzenia zęba, rozwoju zapalenia (pulpitis), a w kolejnym etapie martwicy miazgi. Bakterie przedostają się przez kanały korzeniowe do tkanek okołowierzchołkowych. W okolicy korzenia zbiera się ropa, która nie mając ujścia, powoduje powstanie ropnia.

Organizm, chcąc odprowadzić nagromadzoną wydzielinę, tworzy kanał drenażowy przez tkanki miękkie – właśnie tak powstaje przetoka na dziąśle. Często jest to jedyny sposób na czasowe zmniejszenie ciśnienia i złagodzenie objawów bólowych, choć nie usuwa przyczyny procesu chorobowego.

W przebiegu przewlekłej infekcji, jeśli nie nastąpi prawidłowe leczenie stomatologiczne, przetoka może utrzymywać się przez dłuższy czas lub nawracać.

Objawy towarzyszące przetokom na dziąśle

Charakterystyczne objawy przetoki na dziąśle obejmują:

• obecność widocznego otworu, grudki lub guza na dziąśle,
• wyciek ropnej lub krwisto-ropnej wydzieliny,
• obrzęk okolicy przetoki, zaczerwienienie dziąsła,
• ból o różnym nasileniu – mechaniczny, samoistny lub przy dotyku,
• nieprzyjemny zapach z ust i gorzki posmak,
• możliwość braku dolegliwości bólowych w okresie przewlekłej, „biernej” fazy przetoki.

Dodatkowo przetokę często charakteryzuje zwiększona tkliwość przy nagryzaniu, ucisku lub po spożyciu ciepłych pokarmów.

Dlaczego przetoka na dziąśle wymaga leczenia?

Obecność przetoki na dziąśle zawsze świadczy o trwającym stanie zapalnym i zakażeniu. Jej ignorowanie bywa niebezpieczne – przetoka to sygnał, że w okolicy chorego zęba rozwija się przewlekła infekcja. Nieleczona przynosi ryzyko powikłań takich jak:

• ropnie okołozębowe,
• przenikanie zakażenia do sąsiednich zębów i tkanek,
• rozszerzenie infekcji na kości szczęki i twarzy,
• możliwość rozsiewu bakterii do całego organizmu.

Zmiany tego typu wymagają nie tylko eliminacji przetoki, lecz także skutecznego usunięcia jej przyczyny – najczęściej przez leczenie endodontyczne (kanałowe) zęba lub inną procedurę prowadzoną pod kontrolą stomatologa.

Jak rozpoznać przetokę na dziąśle?

Diagnostyka przetoki na dziąśle opiera się przede wszystkim na badaniu klinicznym jamy ustnej oraz ocenie objawów zgłaszanych przez pacjenta. Bardzo często lekarz dla potwierdzenia lokalizacji oraz rozległości zakażenia zleca zdjęcie RTG zęba. Dzięki niemu można zidentyfikować zarówno ognisko ropne, jak i kanał przetoki.

Przetoka niekiedy bywa jedynym widocznym objawem przewlekłej infekcji, dlatego każdy niepokojący guzek, grudka lub otwór na dziąśle powinien być niezwłocznie oceniony przez stomatologa.

Podsumowanie – kiedy zgłosić się do stomatologa?

Przetoka na dziąśle jest wyraźnym sygnałem ze strony organizmu, że doszło do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego w obrębie zęba lub okolicznych tkanek. Nie wolno lekceważyć spoistych zmian, wyciekającej ropy, bólu ani obrzęku. Każdy przypadek, gdy przetoka pojawia się na dziąśle, musi być skonsultowany stomatologicznie, nawet jeśli objawy ustąpiły lub nie występuje ból w danym momencie. Szybkie rozpoznanie i leczenie pozwala uniknąć niebezpiecznych powikłań i przywraca zdrowie jamy ustnej.