Problem odsłaniających się korzeni zębów dotyka wielu z nas. Cofające się dziąsła, czyli recesja dziąseł, to nie tylko defekt estetyczny, ale przede wszystkim zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej. Kiedy zauważysz, że Twoje dziąsła zaczynają się cofać, nie zwlekaj z wizytą u stomatologa. W tym artykule przedstawimy, jak rozpoznać recesję dziąseł, co ją powoduje oraz jakie metody leczenia są obecnie dostępne.
Czym jest recesja dziąseł i jak ją rozpoznać?
Recesja dziąseł to proces, w którym brzeg dziąsła przesuwa się w stronę wierzchołka korzenia zęba, odsłaniając tym samym część korzenia. Jest to schorzenie, które może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak ryzyko jego wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem [2][3][4]. Cofanie się dziąseł nie jest wyłącznie problemem estetycznym – może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych.
Najczęstsze objawy recesji dziąseł to:
– Nadwrażliwość zębów – szczególnie podczas spożywania gorących, zimnych, słodkich lub kwaśnych pokarmów [1][3]
– Ból podczas szczotkowania zębów lub spożywania pokarmów
– Krwawienie dziąseł podczas mycia zębów
– Ruszające się zęby [4]
– Wizualnie zauważalne wydłużenie zębów [3]
– Odsłonięte korzenie zębów o ciemniejszym zabarwieniu niż korona zęba [1]
Zmiany te zazwyczaj następują stopniowo, dlatego łatwo przeoczyć początkowe symptomy. Warto regularnie obserwować swoje dziąsła, zwłaszcza jeśli należysz do grupy podwyższonego ryzyka.
Dlaczego dziąsła odchodzą od zębów?
Recesja dziąseł ma złożone podłoże i może być spowodowana wieloma czynnikami. Zrozumienie przyczyn jest kluczowe dla skutecznej profilaktyki i leczenia. Oto najczęstsze powody, dla których dziąsła odsłaniają korzenie zębów:
Niewłaściwa higiena jamy ustnej
Zarówno niewystarczająca, jak i zbyt agresywna higiena jamy ustnej mogą prowadzić do recesji dziąseł. Nieodpowiednie szczotkowanie zębów, szczególnie z użyciem twardej szczoteczki i przy zastosowaniu dużej siły, może mechanicznie uszkadzać dziąsła [3][5]. Z kolei niedostateczna higiena przyczynia się do rozwoju płytki nazębnej i kamienia, które prowadzą do stanów zapalnych dziąseł.
Choroby przyzębia
Najczęstszą przyczyną cofania się dziąseł jest paradontozą – przewlekła choroba przyzębia. Odpowiada ona za ponad 80% przypadków recesji dziąseł [1]. W przebiegu paradontozy bakterie niszczą tkanki otaczające ząb, co prowadzi do zaniku kości wyrostka zębodołowego i cofania się dziąseł.
Predyspozycje anatomiczne
Około 25% ludzi ma cienki biotyp dziąseł, który zwiększa ryzyko recesji [4]. Inne predyspozycje anatomiczne sprzyjające recesji to:
– Nieprawidłowy przyczep wędzidełka
– Zbyt cienka blaszka kostna
– Stłoczenie zębów
– Wady zgryzu [1][4]
Nawyki i urazy mechaniczne
Niewłaściwe nawyki mogą znacząco przyczyniać się do cofania się dziąseł:
– Zgrzytanie zębami (bruksizm)
– Zbyt silne szczotkowanie zębów
– Użycie niewłaściwej techniki szczotkowania
– Nakładanie pierców w okolicy jamy ustnej [2][3]
Inne czynniki
Do pozostałych czynników zwiększających ryzyko recesji dziąseł należą:
– Palenie tytoniu
– Zmiany hormonalne (np. w czasie ciąży)
– Przyjmowanie niektórych leków
– Urazy mechaniczne
– Nieodpowiednio wykonane wypełnienia lub źle dopasowane protezy [1][2][3]
Metody leczenia recesji dziąseł
Leczenie recesji dziąseł zależy od stopnia zaawansowania problemu. W każdym przypadku kluczowa jest konsultacja ze stomatologiem lub periodontologiem, który dobierze odpowiednią metodę terapii.
Leczenie niechirurgiczne
W początkowych stadiach recesji dziąseł stosuje się metody niechirurgiczne:
1. Scaling i root planing – profesjonalne czyszczenie zębów mające na celu usunięcie płytki nazębnej i kamienia nazębnego z powierzchni zębów oraz korzeni [3]
2. Korektę techniki szczotkowania zębów – stomatolog instruuje pacjenta, jak prawidłowo szczotkować zęby, aby nie uszkadzać dziąseł [5]
3. Eliminację nawyków szkodliwych dla dziąseł, takich jak zgrzytanie zębami czy palenie tytoniu
4. Stosowanie preparatów znoszących nadwrażliwość odsłoniętych szyjek zębowych [4]
Leczenie chirurgiczne
W zaawansowanych przypadkach recesji dziąseł konieczne może być leczenie chirurgiczne:
1. Przeszczep dziąsła – jedna z najskuteczniejszych metod leczenia recesji. Polega na pobraniu fragmentu tkanki z podniebienia pacjenta i wszyciu go w miejsce, gdzie dziąsło się cofnęło [3][5]
2. Kiretaż – zabieg polegający na oczyszczeniu kieszonek dziąsłowych z płytki bakteryjnej i złogów kamienia nazębnego [3]
3. Sterowana regeneracja tkanek – nowoczesna metoda wykorzystująca specjalne membrany, które wspomagają odbudowę tkanek przyzębia
4. Zabiegi z wykorzystaniem białek macierzy szkliwa – stymulują regenerację tkanek otaczających korzeń zęba [4]
Jak zapobiegać recesji dziąseł?
Profilaktyka recesji dziąseł jest kluczowa, szczególnie dla osób z grupy podwyższonego ryzyka. Oto najważniejsze zasady zapobiegania:
Prawidłowa higiena jamy ustnej
– Stosuj miękką lub średnią szczoteczkę do zębów
– Szczotkuj zęby delikatnie, unikając nadmiernego nacisku
– Używaj właściwej techniki szczotkowania (najlepiej zgodnie z zaleceniami stomatologa)
– Regularnie używaj nici dentystycznej i płynów do płukania jamy ustnej [3][5]
Regularne wizyty kontrolne
– Odwiedzaj stomatologa co najmniej dwa razy w roku
– Wykonuj profesjonalne czyszczenie zębów w gabinetcie stomatologicznym
– Nie lekceważ pierwszych objawów problemów z dziąsłami [4]
Eliminacja szkodliwych nawyków
– Rzuć palenie
– Lecz bruksizm (zgrzytanie zębami)
– Unikaj gryzienia twardych przedmiotów
– Rozważ usunięcie piercingu z obszaru jamy ustnej [2][3]
Zbilansowana dieta
– Spożywaj pokarmy bogate w witaminy i minerały
– Ogranicz spożycie cukrów i węglowodanów prostych
– Pij dużo wody [4][5]
Domowe sposoby na wzmocnienie dziąseł
Oprócz profesjonalnych metod leczenia, istnieją również domowe sposoby wspomagające zdrowie dziąseł:
– Masaż dziąseł – delikatny masaż dziąseł poprawia krążenie krwi i wzmacnia tkanki
– Płukanie jamy ustnej naparem z szałwii – ma działanie przeciwzapalne i antybakteryjne
– Stosowanie olejków eterycznych (np. z drzewa herbacianego) – mają właściwości antyseptyczne
– Ograniczenie spożycia cukru – cukier sprzyja rozwojowi bakterii w jamie ustnej [4][5]
Należy jednak pamiętać, że domowe sposoby mogą jedynie wspomagać profesjonalne leczenie i nie powinny go zastępować.
Kiedy koniecznie udać się do dentysty?
Niezwłoczną konsultację ze stomatologiem należy rozważyć w przypadku wystąpienia następujących objawów:
– Krwawienie dziąseł podczas szczotkowania zębów
– Nadwrażliwość zębów na gorące i zimne bodźce
– Widoczne odsłonięcie korzeni zębów
– Ruchomość zębów
– Ból podczas żucia
– Nieprzyjemny zapach z ust, który nie ustępuje po szczotkowaniu [1][3][4]
Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym większa szansa na zahamowanie procesu recesji dziąseł i zapobieżenie poważniejszym komplikacjom.
Recesja dziąseł to problem, który wymaga świadomego podejścia. Regularne kontrole stomatologiczne, właściwa higiena jamy ustnej oraz eliminacja szkodliwych nawyków to fundament profilaktyki. Pamiętaj, że zdrowe dziąsła to nie tylko piękny uśmiech, ale przede wszystkim zdrowe zęby na długie lata.
Źródła:
[1] https://declinic.pl/przyczyny-recesji-dziasel/
[2] https://www.doz.pl/czytelnia/a16966-Recesja_dziasel__przyczyny_jak_wyglada_leczenie
[3] https://www.novadent-jaroslaw.pl/porady/co-zrobic-jak-dziaslo-odchodzi-od-zeba/
[4] https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-zebow-i-jamy-ustnej,recesja-dziasel—objawy–leczenie–profilaktyka–domowe-sposoby,artykul,90107527.html
[5] https://strefazeba.pl/porady-ekspertow/cofajace-sie-dziasla-przyczyny-skutki-i-sposoby-leczenia/
StopParadontozie.pl wyrósł z potrzeby serca i dziąseł. Jesteśmy zbuntowaną ekipą stomatologów i specjalistów, którzy postanowili zawalczyć o polskie uśmiechy. Nasz portal to kuźnia wiedzy na temat paradontozy, zdrowia jamy ustnej oraz nowoczesnych zabiegów dentystycznych.
